Sinds mensenheugenis geeft het hebben van goederen of diensten toegang tot het gebruik ervan. En dat wat je niet hebt, kun je huren. Als je geen auto hebt, maar er wel een nodig hebt, ga je naar de autoverhuur en huur je een auto. Dat kost geld, terwijl de auto van je buurman stil staat en de vaste lasten van zijn auto ook betaald moeten worden. Dus waarom zou je die auto niet gebruiken?
Sinds mensenheugenis worden succes en sociale status ook afgemeten aan het huis waarin je woont, de auto waarin je rijdt en de kleren die je draagt. Maar er treedt een nieuwe generatie toe tot de arbeidsmarkt: de generatie Y. De leden van deze generatie zijn ondernemend en initiatiefrijk. Als ze geen baan vinden dan starten ze een onderneming. Ze zijn zich zeer bewust van hun omgeving en van wat de klant wil. Dit is de generatie achter de spectaculair groeiende deeleconomie.
Wat is een deeleconomie?
De deeleconomie beschrijft een algemene trend naar meer samenwerking tussen mensen met betrekking tot de consumptie van goederen en diensten. De samenwerking is geworteld in het (mobiele) internet en in alle hulpmiddelen daaromheen. Een deeleconomie maakt efficiënter gebruik van bestaande capaciteit. Veel sectoren in de economie lenen zich voor een deelmodel, Barclays beschrijft er een paar in hun rapport. Voorts blijkt uit opinieonderzoek dat veel consumenten de deeleconomie omarmen: ze vinden dat het leven goedkoper en gemakkelijker wordt in een deeleconomie, ze denken dat het goed is voor het milieu, dat het afval verminderd wordt en dat het goedkoper is om goederen te delen dan ze als individu te bezitten.
Economie is gebaseerd op vertrouwen en een deeleconomie nog meer. Wie vertrouw je je eigen huis, auto, et cetera toe? Bedrijfsmodellen als Airbnb en Homeaway zijn gebaseerd op vertrouwen in individuen, maar dan wel binnen het raamwerk van het merk Airbnb en Homeaway. Een gast die er een zootje van maakt bij het huren via Airbnb krijgt een slechte reputatie en kan niet opnieuw huren via Airbnb, maar wel via Homeaway. De ondernemingen wisselen gegevens niet onderling uit, zoals banken met de kredietregistratie in Tiel. Profielen op sociale media kunnen wel als een check op de digitale identiteit dienen.
Kansen en bedreigingen
Er is een groot aantal voorbeelden van de veranderingen die een deeleconomie met zich mee kan brengen. Als voorbeeld, de muziekindustrie. Thuisgebruik van muziek bestond lange tijd uit een individuele kopie van de muziek: een langspeelplaat, later een cd. Vanaf 2005 kwam het downloaden van muziek in zwang, maar het principe van individueel bezit verandert niet. Pas met de komst van diensten als Spotify start de deeleconomie. Consumptie vindt plaats via het delen van een muziekbibliotheek tegen betaling van een maandelijks bedrag.
In de Verenigde Staten daalde de fysieke verkoop van muziek in de afgelopen vijftien jaar met 80 procent! Digitale verkoop vangt een deel van deze daling op en in de meest recente jaren zit de groei vooral in de Spotify's van deze wereld, met een marktaandeel van 28 procent in 2014. Dit is maar een voorbeeld, maar er zijn er zoveel: Uber en de taxi-industrie, Airbnb en de hotelindustrie, Airbnb en de digitale reisbureaus, die zelf eerst de fysieke reisbureaus een slag toebrachten.
Uit de voorbeelden blijkt hoe snel de deeleconomie - gesteund door het internet - veranderingen teweegbrengen in consumptiepatronen. Voor de belegger is het zaak bij de pinken te blijven en de kansen en bedreigingen goed in de gaten te houden.
Mark Glazener is manager van het Robeco-fonds van Robeco.