De termen alpha en beta vallen. Beta zou dan het rendement van 'de markt' moeten zijn en alpha het rendement daarboven. Wat is nu het rendement van ‘de markt’? Wat is een benchmark? Waarom wordt er zo veel belang aan gehecht?
Bij het samenstellen van een benchmark zijn er enorm veel vragen die beantwoord moeten worden: welk universum, inclusief of exclusief dividendrendement, welke valutakoers te gebruiken, hoe om te gaan met het wel of niet terugvorderen van dividendbelasting, hoe om te gaan met liquiditeit, etc.
Gezien het feit dat er geen eenduidige antwoorden op deze vragen te geven zijn, is het simpelweg onmogelijk om 'de markt' of onderdelen daarvan op een objectieve en eenduidige manier tot een benchmark te maken.
OBAM
Is het opstellen van een benchmark al een crime, de keuze van een toepasselijke benchmark voor een fonds is net zo moeilijk. OBAM heeft jarenlang outperformance over de voor dat fonds gebruikte benchmark laten zien door substantieel in opkomende markten te beleggen die niet in de index zaten.
High yield ETF's gebruiken niet de benchmark die alle high yield obligaties bevat, omdat er niet voldoende liquiditeit is in de hele categorie om er daadwerkelijk op dagbasis in te handelen. Daarom wordt er voor gekozen een aangepaste benchmark te gebruiken die alleen de meer liquide obligaties omvat.
Voor mixfondsen is er eveneens een probleem: wat is een defensieve, een neutrale of een risicovolle allocatie? Wel of geen wereldwijde obligaties als onderdeel van de benchmark, terwijl de meeste fondsen bij die categorie vooral in de thuisvaluta beleggen? Zelfs de AFM kan hier geen duidelijkheid in bieden.
Als een fonds eenmaal een benchmark heeft, mag het daarvan niet te veel afwijken. Fondsselectoren kunnen dan namelijk niet meer uitgaan van de aard van het fonds en zullen het daarom niet meer opnemen.Terwijl de fondsbeheerder gewoon rendement wil maken, zal hij kansen aan zich voorbij moeten laten gaan omdat de benchmark dat dicteert.
Schier onmogelijk
Goed voorbeeld is het beleggen in waardeaandelen, waar men soms 100 procent in cash wil omdat er simpelweg geen enkel aandeel aan de waardecriteria voldoet. Hoe kan je zo'n portefeuille dan nog met goed fatsoen vergelijken met een benchmark die wel geheel uit aandelen bestaat?
Het samenstellen en het kiezen van een toepasselijke benchmark is extreem moeilijk, zo niet onmogelijk. Duidelijk gedefinieerde alpha en beta bestaan daarom ook niet.
Hoe lang duurt het voordat beleggers zich dit realiseren en zich gewoon weer richten op wat echt belangrijk is: het daadwerkelijk gemaakte rendement? Vooralsnog heerst de vloek van de benchmark stevig.
Daan Potjer is COO van Dynamic Credit en lid van de Raad van Advies van B.A. van Doorn & Comp.